Rodzina Richthofenów w czasie wojen światowych w latach 1914-1945

I wojna światowa była punktem zwrotnym w historii Niemiec, które straciły część terytorium na Górnym Śląsku. Wielu Richthofenów poległo w wojennych okopach.

Manfred (1855-1939, Barzdorf/Bartoszówek) mógłby być typowym przedstawicielem rodziny w czasach niemieckiego imperium. Po wybraniu kariery wojskowej związany tradycyjnie z regimentem Gardes du Corps, Manfred służył ostatniemu cesarzowi niemieckiemu jako osobisty adiutant przyboczny. Był odpowiedzialny za wojskowe oddziały reprezentacyjne. Walczył na obu frontach I wojny światowej. Zakończył karierę militarną w stopniu generała korpusu gwardii w Berlinie.

Manfred Karl Ernst Freiherr von Richthofen (1855-1939), generał kawalerii

Manfred Freiherr von Richthofen (1892 – 1918) zwany Czerwonym Baronem, jest najlepiej znanym szerokim kręgom członkiem rodziny baronów Richthofenów. Cieszył się dużą popularnością i poświęcono mu niezliczoną ilość publikacji i filmów. Manfred, jako lotnik i wojskowy demonstrował zastosowanie nowej technologii w sztuce wojennej. Był największym asem lotnictwa niemieckiego. Nie tylko stawiano go za wzór do naśladowania kolegom pilotom, ale również cieszył się respektem wrogów. Manfred był w stanie zastosować każdą nową technologię w lotnictwie łącząc wyjątkowe umiejętności z dużą osobistą odwagą. Był kompetentnym dowódcą odpowiedzialnym za swoich kolegów pilotów. Metody latania, które wtedy testował, wyznaczyły stosowaną do dzisiaj nową drogę szkolenia pilotów. Będąc uwielbianym w Niemczech bohaterem, stał się również narzędziem propagandy w rękach przywódców dwóch systemów: Cesarstwa Niemieckiego i narodowego socjalizmu. Traktowany instrumentalnie Manfred stał się jeszcze jedną ofiarą szaleństwa wojny. W 1961 szwadron bojowy numer 71 został nazwany imieniem „Richthofen” i ta nazwa przetrwała do dzisiaj.

Zdjęcie Manfreda von Richthofena (1892-1918) Czerwonego Barona, asa lotnictwa I wojny światowej

Młodszy brat Manfreda, Lothar Freiherr von Richthofen (1894-1922) był równie zdolnym i szanowanym pilotem wojskowym. Podczas I wojny światowej przeżył trzy katastrofy lotnicze i koniec wojny zastał go w szpitalu. Po wojnie pracował w lotnictwie cywilnym. W 1922 roku pilotując samolot pasażerski z Hamburga do Berlina zginął w katastrofie samolotu spowodowanej awarią silnika..

Zdjęcie Lothara von Richthofena pilota I wojny światowej

W czasie I wojny światowej 1.800.000 Niemców straciło życie. Większość z nich była żołnierzami, których pamięć została uhonorowana przez społeczeństwo niemieckie pomnikami wystawianymi na podobieństwo tych z okresu wojen napoleońskich, jak w miejscowości Faulbrück (Mościsko). Pomnik poświęcony jest trzem synom Karla Hermanna (1860-1915, Ober-Faulbrück/Mościsko) stojącego na czele rządu prowincji Śląsk, którzy zginęli w czasie I wojny światowej: Gottfried(1895-1915) na terenie Galicji, Siegfried (1897-1914) na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego, i Eberhard (1899-1918) we Francji. Najstarszy syn Karla, Ulrich (1894-1971) przeżył wojnę dzięki temu, że został odwołany ze służby wojskowej po śmierci ojca w 1915 roku, aby przejąć rodzinne interesy. Pomnik wojenny w Faulbrück (Mościsko) został zniszczony po II wojnie światowej, jednakże teraz polska parafia zaczęła wznosić go z głazów znalezionych w pobliskich opuszczonych kamieniołomach.

Zdjęcie Karla Hermanna –głowy Śląskiego Rządu

W 1919 roku konstytucja weimarska zatwierdzona przez wolno wybrane narodowe zgromadzenie, miała na celu wprowadzić demokratyczne struktury, których celem było wolność i jedność społeczeństwa niemieckiego. Niestety polityczne zamieszanie, inflacja, światowy gospodarczy kryzys, rozczarowanie, niemożność dawnych elit utożsamienia się z nowym systemem politycznym, doprowadziły do upadku Republiki Weimarskiej. Ta sytuacja była pożywką dla narodzenia się narodowego socjalizmu.  Trzecia Rzesza jest odpowiedzialna za okrutną niesprawiedliwość, ludobójstwo, i II wojnę światową prowadzącą Niemcy do najgłębszego moralnego kryzysu i upadku. Osiemdziesiąt milionów ludzi na świecie straciło życie w następstwie militarnych akcji, z powodu masowych zbrodni, ludobójstwa, i innych przyczyn będących konsekwencjami wojny. Zmarło pięć milionów osiemset tysięcy niemieckich żołnierzy powołanych do służby. W naszej rodzinie znalazło się parę osób, które były przekonane do młodej demokracji i zdawały sobie sprawę z niebezpieczeństw związanych z narodowym socjalizmem. W tamtych dniach porozumienie rodziny dotyczące wzajemnych wartości przy ocenie rozwoju społecznego i politycznego państwa, zagubiło się w obliczu polaryzacji spowodowanej przez narodowy socjalizm. Wśród osobistości okresu następującego po I wojnie światowej chcemy wymienić:
Hartmann Freiherr von Richthofen (1878-1953, Schloss Gothard) drugi syn Oswalda, był sekretarzem stanu w ministerstwie spraw zagranicznych, członkiem Reichstagu w drugiej i trzeciej kadencji, reprezentując okręg wyborczy Rotenburg/Wümme, oraz członkiem Niemieckiej Partii Demokratycznej.

Prätorius (Peter) Freiherr von Richthofen (1879-1949, Boguslawitz/Bogusławice, obecne Bogusławice) reprezentował okręg wyborczy Breslau (Wrocław) w Reichstagu do 1930 roku, przez trzy kadencje. Był członkiem Niemieckiej Partii Narodowej. Rozwijając swoje gospodarstwa do wzorowego stanu, stał na czele Związku Śląskich Rolników.


Ernst von Richthofen (1858-1933, Mertschütz/Mierczyce) był dyrektorem dystryktu, zasiadał w Izbie Reprezentantów w Pruskim Parlamencie, i był członkiem rządu prowincji Dolnego Śląska.

Zdjęcie Ernesta von Richthofen (1858-1933)

Carl (1872-1949, Kuhnern/Konary) z tytułem doktora prawa, był wiceprzewodniczącym Śląskiej Izby Rolniczej jednoczącej właścicieli ziemskich.

Zdjęcie Karla von Richthofen  (1872-1949)

Herbert von Richthofen (1879-1951) również prawnik, po otrzymaniu stopnia doktora prawa w 1905 roku zaczął pracować w ministerstwie spraw zagranicznych. Pracując na stanowisku wysokiego urzędnika w latach 1921-1930, znalazł się w charakterze posła w Kopenhadze w latach 1930-1936, w Brukseli w latach 1936-38, i w Sofii w latach 1938-1941. W 1941 roku został usunięty ze stanowiska przez generała Joachima von Ribbentropa, ministra spraw zagranicznych, i zastąpiony przez urzędnika lojalnego partii nazistowskiej.  W maju 1945 roku Herbert von Richthofen został zatrzymany przez radzieckich oficerów i trzymany przez sześć lat w charakterze jeńca wojennego. Po upływie tego czasu został skazany na dodatkowe dwadzieścia pięć lat więzienia.  Wkrótce po otrzymaniu tego wyroku, dnia 25 grudnia 1951 roku Herbert von Richthofen zmarł w szpitalu obozowym nad Wołgą. Miał siedemdziesiąt dwa lata. Rodzina von Richthofen dąży do zrehabilitowania Herberta i z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę rozpoczętych badań nad jego losami. Herbert von Richthofen znał wiele osobistości jak Olaf Gulbransson, Carl Zuckmayer, Max Liebermann, Max Reinhardt and Gerhard Hauptmann. Malarz, rytownik i litograf Rudolf Großmann jest autorem portretu Herberta von Richthofena.

Zdjęcie Herberta von Richthofen (1879-1951)

Bolko von Richthofen (1899-1983), Mertschütz/Mierczyce) pracował naukowo, jako profesor prehistorii i historii starożytnej.

Siostry von Richthofen, Else (1874-1973) i Frieda (1876-1956) były przedstawicielkami awangardy w Niemczech na przełomie wieków.  Else otrzymała tytuł doktora nauk na uniwersytecie niemieckim, jako jedna z niewielu kobiet w tamtym czasie. Swoją karierę zawodową rozpoczęła w 1901 roku w nowo ufundowanym inspektoracie przemysłowym w Baden. Wprowadzała prawo bezpieczeństwa pracy i zdrowia robotników.  Wyszła za mąż za Dr. Edgara Jaffe, bawarskiego ministra stanu i profesora ekonomii na Uniwersytecie w Munich. Zakochała się w swoim akademickim doradcy, ekonomiście Maxie Weberze.

Dr filozofii. Elsa Freiin von Richthofen, wyszła zamąż za Edgara Jaffé (1874-1973)

Frieda została towarzyszką życia pisarza D.H. Lawrence, któremu sławę przyniosła powieść „Kochanek Lady Chatterley”.

Frieda Freiin von Richthofen, wyszła za mąż za D.H. Lawrence (1879-1956)

D.H. Lawrence (1885-1930), pisarz

Heinrich (1889-1986), Riemberg/Rzymówka, został sławnym malarzem i profesorem uniwersyteckim w Akademii Sztuki w Duesseldorf (ref. Kunstgalerie Heinrich von Richthofen).  Żona Heinricha, Irene z domu Winkel (1891-1941) była utalentowaną malarką i ilustratorką.

Heinrich (1889-1986), Profesor w Akademii Sztuk Pięknych w Duesseldorfie

Irene Freifrau von Richthofen-Winkel (1891-1941)

Dr. Wolfram (Ulf) Freiherr von Richthofen (1895-1945), generał Luftwaffe i marszałek polowy, był najlepszym dowódcą wojskowym wśród Richthofenów w okresie Trzeciej Rzeszy. Do dzisiaj militarni stratedzy, zwłaszcza amerykańscy, interesują się jego zdolnościami. Wofram von Richthofen będąc dowódcą Legionu Kondora podczas wojny domowej w Hiszpanii zarządził dywanowe bombardowanie miasta Guernica w kraju Basków. Monumentalny obraz Pablo Picasso „Guernica” jest głębokim oskarżeniem tego okrucieństwa. Schorowany Ulf zmarł 12 lipca 1945 roku w Bad Ischl.

Wolfram (Ulf) Freiherr von Richthofen (1895-1945), generał feldmarszałek
Dr. Dieprand Freiherr von Richthofen (1875-1946) był wiceprezydentem Sądu Najwyższego w Lipsku, w latach 1939-1942. Chcielibyśmy również wspomnieć członków naszej rodziny, którzy odrzucili narodowy socjalizm. Rodziny parlamentarzysty Praetoriusa (Petera) Richthofena i jego rodzeństwo były dyskryminowane przez nazistowską doktrynę o wyższości rasy ariańskiej. Peter wycofał się z życia publicznego i zajął rolnictwem.

Dr. Wilhelm Freiherr von Richthofen (1888-1962) studiował na uniwersytecie w Oxfordzie i był zdeklarowanym zwolennikiem angielskiego liberalizmu, który propagował poprzez swoje, różnego rodzaju, publikacje. Wilhelm otwarcie odrzucał narodowy socjalizm. Szczęśliwie umknął z życiem nazistom wyjeżdżając do Anglii i chociaż nie był  Żydem, padł ofiarą agencji „Vermögensverwertungsstelle Oberfinanzpräsidium Berlin“, która konfiskowała Żydom majątki w procesie denacjonalizacji.

Dr. Wilhelm Freiherr von Richthofen (1888-1962)

Albrecht von Richthofen (1887-1945), Leipitz/Lipowa, był bliskim przyjacielem hrabiego Michaela von Matuschka, polityka Centrum i starosty powiatu opolskiego. Matuschka był oskarżony przez nazistów o udział w zamachu na Hitlera 20 lipca 1944 roku i skazany na śmierć przez powieszenie. Albrecht von Richthofen zobowiązał się do opieki nad dziećmi „zdrajcy” Matuschka, co było aktem cywilnej odwagi. Albrecht zdecydował odebrać sobie życie po wkroczeniu do Niemiec radzieckich żołnierzy.

Albrecht Freiherr von Richthofen (1887-1945)

Brat Albrechta, Walter von Richthofen (1880-1941) Leipitz/Lipowa i Heidersdorf/Łagiewniki, otwarcie odrzucił narodowy socjalizm w rozmowie z nazistowskim inspektorem. Wymiana zdań między nimi była tak dla Waltera frustrująca, że dostał wylewu krwi do mózgu i zmarł w gabinecie na swoim biurku.

Walter Freiherr von Richthofen (1880-1941)

Wolf-Manfred von Richthofen (1922-2010) Cammerau/Komorów, syn Lothara, asa lotnictwa niemieckiego I wojny światowej i bohatera wojennego czczonego przez nazistów, był częścią młodszej generacji, która odrzuciła narodowy socjalizm.  Był pod wpływem swoich dziadków hrabiostwa Keyserlingk, bliskich przyjaciół Praetoriusa (Petera) Freiherrn von Richthofena i otrzymał edukację w szkołach z internatem w Misdroy/Międzyzdroje na wyspie Wollin/Wolin na Bałtyku, i w Moravian Brethren w Niesky, w Saksonii.

Wolf-Manfred Freiherr von Richthofen (1922-2010)

Karl von Richthofen (1916-1958) Damsdorf/Damianowo, pokazał ogromną odwagę w czasie wojny wybierając temat swojej pracy naukowej „Untersuchungen zur Staatsauffassung des Polybios” (Badania nad koncepcją państwa Polybiusza).  Praca Karl von Richthofena poświęcona była stosunkowi państwa do jednostki i nie została opublikowana w czasie wojny.